دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سامانه رتبه بندی نشریات علمی
سامانه همایش ها
سامانه جامع رسانه‌های کشور
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
مرکز ملی شاپا

 آمار

تعداد نشریات18
تعداد شماره‌ها423
تعداد مقالات2,882
تعداد مشاهده مقاله1,967,305
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,761,234
کلانتری, فتح ا.... (1400). نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی عراق. سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(42), 382-353.
فتح ا... کلانتری. "نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی عراق". سامانه مدیریت نشریات علمی, 11, 42, 1400, 382-353.
کلانتری, فتح ا.... (1400). 'نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی عراق', سامانه مدیریت نشریات علمی, 11(42), pp. 382-353.
کلانتری, فتح ا.... نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی عراق. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 11(42): 382-353.

نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی عراق

مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی
مقاله 13، دوره 11، شماره 42، خرداد 1400، صفحه 382-353    اصل مقاله (683.91 K)
نوع مقاله: پژوهشی
نویسنده
فتح ا... کلانتری*
استادیار
چکیده
عوامل ژئوپلیتیکی به 7 دسته (طبیعی، انسانی و فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، و علم و فناوری، زیست‌محیطی) تقسیم می‌گردند. در این مقاله فقط عوال انسانی و فرهنگی بررسی می-شود. هر عامل انسانی و فرهنگی که در تعامل با قدرت در سیاست مورد استفاده قرار گیرد، عامل ژئوپلیتیکی است. ژئوپلیتیک سیاستی است که دیکته می‌کند و سپس راهبرد دفاعی بر مبنای آن تدوین می‌گردد. این مقاله فقط عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی را در چارچوب جغرافیا، سیاست و قدرت که بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران در برابر تهدیدهای نظامی امنیتی تاثیرگذار باشند را بررسی می‌نماید. این پژوهش به روش زمینه‌‌ای موردی انجام گردیده و از نوع کاربردی می-باشد، روش جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای بوده و جامعه نمونه 73 نفر، که با استفاده از روش‌های تحلیل خبرگی، تحلیل شده است. هدف از آن دستیابی به نقش عوامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران از مبداء سرزمینی کشور عراق می‌باشد. نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که 18 عامل ژئوپلیتیکی انسانی و فرهنگی در قالب بسترهای قوت‌زا، فرصت‌آفرین، ضعف‌ساز و تهدیدزا بر راهبرد دفاعی ج.ا.ایران موثر هستند. علائق مشترک انسانی و فرهنگی به‌ترتیب اولولیت در عراق عبارتند از: نژاد- ملیت- قومیت و مذهب. در ایران عبارتند از: مذهب- انقلابی‌گری- ملیت- قومیت. ترتیب اولویت علائق مشترک ایران و عراق همسان نمی‌باشد، ج.ا.ایران دولت‌سازی را در عراق خوب انجام داده اما در حوزه ملت‌سازی عراق موفق عمل نکرده است، به همین دلیل بین دو ملت ایران و عراق شکاف ایجاد شده است.
کلیدواژه‌ها
ژئوپلیتیک؛ راهبرد دفاعی؛ تهدیدات؛ عوامل انسانی و فرهنگی
مراجع
  • افتخاری، اصغر، (1392)، برآورد نظامی تهدید، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • امان­اللهی بها­روند، اسکندر، (1380)، بررسی علل گوناگونی قومی در ایران از دیدگاه انسان شناسی، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، تهران.
  • استکی، جواد، (1397)، محیط­شناسی ژئوپلیتیکی شمال­غرب کشور، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • اُتوتایل و دیگران، (1380)، اندیشه‌های ژئوپلیتیک در قرن بیستم، ترجمه: محمدرضا حافظ­نیا و هاشم نصیری، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا، (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران، انتشارات سمت.
  • حافظ‌نیا، محمدرضا، (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، ‌مشهد، انتشارات پاپلی.
  • دانش­آشتیانی، محمدباقر، (1391)، مدیریت راهبرد دفاعی­امنیتی، تهران، انتشارات مرکز آموزشی و پژوهشی شهید صیاد شیرازی.
  • دهقانی پوده، حمیدرضا، (1392)، کتاب سبز عراق، چاپ اول، تهران، اداره­ نشر وزارت امور خارجه.
  • رشید، غلامعلی و کلانتری، فتح­الله، (1395)، مقاله علمی- ­پژوهشی نقش عوامل ژئوپلیتیکی طبیعی در تدوین راهبرد دفاعی ج.ا.ایران در مقابل تهدیدات نظامی آمریکا از مبدأ سرزمینی عراق، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک شماره 66، تهران، انتشارات داعا.
  • رشید،‌ غلامعلی، (1386)، رساله دکتری، نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعه­ موردی، ایران نسبت به عراق)، تهران، دانشگاه تربیت‌مدرس.
  • سیف‌زاده، سید حسین، (1379)، عراق ساختارها و فرایندهای گرایش­های سیاسی، تهران، انتشارات مرکز انقلاب اسلامی.
  • سالینجر، پیر و لوران‌، اریک، (1374)، جنگ‌ خلیج­فارس‌ پرونده محرمانه‌، ترجمه سوسن احمدزاده‌، چاپ‌ دوم‌، تهران‌، انتشارات‌ اطلاعات‌.
  • عزتی، عزت‌الله، (1388)، ژئوپلیتیک، تهران، انتشارات سمت.
  • طیف­الزبیدی، حسن و العبادی، نعمه محمد، (1394)، عراق در جست‌وجوی آینده، مترجم: علی شمس، چاپ اول، تهران، مؤسسه­ مطالعات اندیشه­سازان نور.
 

  • فیروزی، محرمعلی، (1384)، تحلیل ژئوپلیتیک روابط ایران و عراق، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  • کلانتری، فتح‌الله، (1395)، رساله دکتری، نقش عوامل مؤثر ژئوپلیتیکی بر راهبرد دفاعی امنیتی ج.ا.ایران در مقابل تهدیدات از مبدأ سرزمینی عراق، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • کاتم‌، ریچارد، (1383)، ناسیونالیسم‌ ایران، ترجمه،‌ احمد تدین‌، چاپ‌ سوم‌، تهران‌، انتشارات‌ کویر.
  • نامی، محمدحسن و محمدپور، علی، (1392)، جغرافیای عراق با تأکید بر مسائل ژئوپلیتیک، چاپ اول، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلّح.
  • سالنامه­ آماری کشور، (1394)، مرکز آمار ایران.
 

ب. انگلیسی

  • Richard Wyn Jones (1999), Security, Strategy and critical Theory, LondonmLynne Rienner publishers.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 454
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 385