مقاله پژوهشی: بررسی و تحلیل ظهور داعش در عراق و سقوط موصل از منظر غافل‏گیری نظامی امنیتی

امیری‌مقدم, احمد; زارعی, سعداله; حسن عقیلی, سید; رفیعی, محسن

فهرست نشریات

دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

تعداد نشریات	18
تعداد شماره‌ها	424
تعداد مقالات	2,903
تعداد مشاهده مقاله	2,031,505
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	1,800,886

	مقاله پژوهشی: بررسی و تحلیل ظهور داعش در عراق و سقوط موصل از منظر غافل‏گیری نظامی امنیتی
مطالعات دفاعی استراتژیک
مقاله 3، دوره 19، شماره 86، بهمن 1400، صفحه 53-78 اصل مقاله (981.64 K)
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
احمد امیری‌مقدم¹؛ سعداله زارعی²؛ سید حسن عقیلی³؛ محسن رفیعی^* ⁴
¹دکتری مطالعات امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی
²کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکز
³دانشجوی دکتری امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی
⁴دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی فضای سایبر دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
با تشکیل جبهه مقاومت در کشورهای عراق، سوریه، لبنان و یمن و گسترش عمق راهبردی انقلاب اسلامی، اقدامات تقابلی دشمنان علاوه بر ج.ا.ایران، این کشورها را نیز در بر گرفته ‎است. یکی از این اقدامات استفاده از توان مسلمانان سنی مذهب با گرایش‌های سلفی گری و وهابی و تشکیل گروه‏های تروریستی مانند داعش در منطقه است. این موضوع بیانگر این مهم است که ج.ا.ایران بایستی مراقبت نماید تا علاوه بر محدوده سرزمینی خود، در کشورهای حوزه مقاومت نیز غافل‏گیر نشود. در این مقاله به دنبال پاسخ عالمانه به این سؤال اصلی هستیم: که "آیا ج.ا.ایران در زمان ظهور داعش در عراق و سقوط موصل دچار غافل‏گیری شد؟" در صورت تأیید غافل‏گیری ج.ا ایران در زمان سقوط موصل، سؤالات فرعی مطرح می‌گردد: 1- علل و عوامل غافل‏گیری ایران در سقوط موصل چه بود‌ه‌اند؟ 2- راه‌کارهای پیش‏گیری از غافل‏گیری نظامی- امنیتی از منظر رویکردی، ساختاری و روشی در آینده کدام‌اند؟ این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی توسعه‌ای بوده و از ترکیب داده‌های کمی و کیفی شامل مصاحبه و پرسش‌نامه باز و بسته استفاده‌شده و روش تحقیق آن آمیخته (توصیفی – تحلیلی) است. قلمرو این پژوهش ازلحاظ زمانی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون و ازلحاظ مکانی حوزه قلمرو نفوذ انقلاب اسلامی و ازلحاظ موضوعی ارائه راهکار پیش‏گیری از غافل‏گیری نظامی امنیتی است. به‌منظور پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش، ضمن مطالعه اسناد بالادستی، مصاحبه با نخبگان و مطالعه تطبیقی، 9 مؤلفه و 60 گویه در حوزه غافل‏گیری احصاء گردید و در قالب سه پرسشنامه و برگزاری هیئت‌های اندیشه‌ورز نظرات خبرگان امر اخذ گردید و معین شد که جمهوری اسلامی ایران در سقوط موصل دچار غافل‏گیری از جنس غفلت و خیانت شده است. در ادامه علل و عوامل غافل‏گیری موردبررسی قرارگرفته به روش AHP رتبه‌بندی و درنهایت برای رفع ضعف‌ها و علل غافل‏گیری، راهکارهای رویکردی، ساختاری و روشی ارائه‌شده است.
کلیدواژه‌ها
غافل‏گیری؛ داعش؛ جبهه مقاومت؛ پیشگیری؛ موصل

مراجع
فهرست منابع *"قرآن کریم"* امام خمینی ^{(رحمت ا... علیه)}، *"صحیفه نور"، تهران، دفتر حفظ و نشر آثار امام ^{(رحمت ا... علیه)} امام خامنه‌ای ^{(مدظلهالعالی)}، "مجموعه بیانات"، قابل‌دسترسی در: Khamenei.ir الف- منابع فارسی: آذین، احمد و سیف زاده، علی (1394)، "بررسیزمینه‌ای* اجتماعی و سیاسی ظهور داعش در خاورمیانه"، مجله سیاست خارجی، زمستان 1394، شماره 4 اسدی، علی‌اکبر (1388)، "تحولات و مسائل جدید عراق و رویکرد ایران"، تهران، انتشارات شادان بی‌نام (1399)، "گزارش سرکنسولگری ج.ا.ا در عراق"، وزارت امور خارجه پوراحمد،حسین؛عباسی، بهرام؛ "اقتصادسیاسی بین‌الملل و ظهور و کارکرد داعش در خاورمیانه"، مجله رهیافت‎های سیاسی و بین‎المللی، پاییز 1394، شماره 43 حق‏نظری، محمدرضا وشایگان، فریبا (1395)، "نقش مشارکت نهادهای مردمی در پیش‏گیری اجتماعی از جرم"، پژوهش‎های اطلاعاتی و جنایی ، زمستان، سال یازدهم، شماره 4 دهخدا، علی‌اکبر (1390)، "لغت‌نامه (فرهنگ متوسط)"، انتشارات دانشگاه تهران رایجیان اصلی، مهرداد (1393)، "بازاندیشی دادرسی دادگرانه در پرتو اصل هم‏ترازی حق‎های بزه‏دیده و متّهم"، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، تابستان، شماره ۷ رستمی، محمود (1386)، "فرهنگ واژه‌های نظامی"، تهران، انتشارات ایران سبز رنجبر شیرازی و همکاران (1393)، "جریان ‎شناسی داعش: چیستی، شاخصه‏ها و راهکارهای مواجهه"، تهران، انتشارات سخنوران ساوه‏درودی، مصطفی (1393)، "گروهک تروریستی داعش؛ برآیند تنازعات و ناامنی‎های منطقه‎ای"، شماره 45 عباسی، محمود (1393)، "سنخ ‎شناسی داعش"، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال پانزدهم، تابستان، شماره 2، پیاپی 58 عطوان، عبدالباری (1391)، "سازمان سری القاعده"، ترجمه فرزان شهیدی، تهران، موسسه مطالعات اندیشه‏سازان نور عظیم‏زاده اردبیلی، فائزه وملک‏زاده، فهیمه (1393)، "پیش‏گیری از جرائم درآموزه‌های قرآن"، قرآن و علوم بشری، سال سوم، پاییز، شماره 2 قدیری، حسن (1399)، "مصاحبه" کالینز، جان. ام (1381)، "استراتژی بزرگ- اصول و رویهها"، چاپ سوم، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه کوهکن، علیرضا و باقری، سامیه (1394)، "زمینه شکل‏گیری داعش در آسیای مرکزی"، فصلنامه پژوهش‏های سیاسی جهان اسلام، پاییز، شماره 16 گزیده اسناد عملیات والفجر ۸ (۱۳۸۱)، "غافل‏گیری دشمن در عملیات والفجر 8"، فصلنامه نگین ایران، زمستان، دوره 1، شماره 3، صص 148-146 معاونت پژوهش و تولید علم دانشکده اطلاعات (1394)، "غافل‏گیری و شکست در اطلاعات"، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشکده اطلاعات معین، محمد (1360)، "فرهنگ فارسی معین"، انتشارات نشر آزاد نجات، سیدعلی (1394)، "کالبدشکافی داعش"، مؤسسه فرهنگی مطالعاتی و تحقیقات بین‏المللی ابرار معاصر تهران، ص 50 نجات، سیدعلی و جعفری ولدانی، اصغر (1392)، "بررسی نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در بحران سوری"، فصلنامه پژوهش‏های سیاسی، زمستان، دوره 3، شماره 3 (8 پیاپی)، ص 162 نظری، حمید و جلالی، امیر (1396)، "مسئولیت بین‌المللی دولت‌های تأمین‌کنندۀ مالی‌ تروریسم"**، مطالعات حقوق عمومی، پاییز، دوره چهل و هفتم، شماره 3 ب- منابع انگلیسی: Dickinson, Eric (2013). "Strategic Surprise". Journal of Singapore Armed Forces, Journal V24 N3, Jul-Sep 1998 Lee Wai Keong, Christopher (1998). "Strategic Surprise". Journal of Singapore Armed Forces, Journal V24 N3, Jul-Sep 1998 Schwartz, Peter and Randall, Dough (2007). "Ahead of the Curve: Anticipating Strategic Surprise", Blindeside: How To Anticipate Forcing Events and Wild Cards in Global Politics. Brookings Institution Press. Witts‌, Tamara (2015). "the Regional Impact of U.S Policy toward Iraq and Syria", London: University of California Press.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,029 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 877

پیوندهای مفید

آمار

مقاله پژوهشی: بررسی و تحلیل ظهور داعش در عراق و سقوط موصل از منظر غافل‏گیری نظامی امنیتی