آمار
| تعداد نشریات | 18 |
| تعداد شماره‌ها | 423 |
| تعداد مقالات | 2,882 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,967,299 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,761,231 |
اقتصاد سیاسی ایران در دوران دفاع مقدس | ||
| فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس | ||
| مقاله 4، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29، خرداد 1401، صفحه 85-109 اصل مقاله (543.96 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| ابراهیم متقی* 1؛ مهدی قربانی2 | ||
| 1استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانش آموخته دکتری علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هرگونه منازعه منطقه‌ای تاثیر خود را در اقتصاد سیاسی بین‌المللی به جا می‌گذارد. برخی از نظریه‌پردازان اقتصاد سیاسی بین‌المللی همانند «سوزان استرنج» به این موضوع اشاره دارند که بسیاری از جنگ‌های منطقه‌ای تلاش سازمان‌‌یافته‌ای برای کنترل مجدد منابع اقتصادی خواهد بود. براساس چنین نگرشی، هرگونه تلاش برای کنترل منابع اقتصادی و راهبردی زمینه لازم برای ظهور جنگ‌های منطقه‌ای جدید را به وجود می‌آورد. به همان‌گونه‌ای که جنگ‌ها رابطه درهم‌تنیده‌ای با اقتصاد سیاسی بین‌المللی دارند، با اقتصاد سیاسی کشورهای منطقه‌ای و بازیگران درگیر نیز رابطه متقابل دارد.زندگی اجتماعی و سیاسی ایران در دوران جنگ تحمیلی تحت‌تاثیر قالب‌های اقتصاد سیاسی دفاع حاصل شده است. در تبیین مقاله از روش‌شناسی تحلیل محتوا استفاده می‌شود و در تنظیم مقاله از رهیافت «رابرت گیلپین» و «سوزان استرنج» در ارتباط با شاخص‌های اقتصاد سیاسی بین‌المللی و منازعات منطقه‌ای استفاده شده است.پرسش اصلی مقاله آن است که «جنگ تحمیلی چه تاثیری بر اقتصاد سیاسی ایران به جا گذاشته است؟» فرضیه مقاله به این موضوع اشاره دارد که «اقتصاد سیاسی دفاع مقدس منجر به رشد اقتصادی منفی و افزایش ضریب قابلیت‌های مقاومت و راهبردی در ایران گردید.» و آنچه به عنوان یافته تحقیق می توان به آن اشاره نمود این است که؛ جنگ تحمیلی زمینه فعال سازی زیرساخت های اجتماعی، اقتصادی و راهبردی ایران را فراهم نمود و اگرچه در دوران جنگ قابلیت اثربخشی ایران کاهش پیداکرد، اما این امر در دوران بعد از جنگمنجر به بالندگی نهادهای سیاسی و اجتماعی و افزایش ضریب رشد اقتصادی و درآمد سرانه کشور گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اقتصاد سیاسی مقایسه‌ای؛ دفاع مقدس؛ رکود اقتصادی؛ خوداتکایی و خودکفایی راهبردی | ||
| مراجع | ||
|
احتشامی، انوشیروان(1385). گذار از بحران جانشینی، ترجمۀ زهره پوستین چی و ابراهیم متقی، تهران: نشر قومس.
احمدی امویی، بهمن(1382). اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات گام نو.
اسدی، مرتضی(1371). سیاست‌های اقتصادی در بحران جنگ، سیاست دفاعی، 2(1)، 130-169.
برنر، رابرت(1381). بحران در اقتصاد جهانی: گزارشی ویژه درباره اقتصاد جهان 1998- 1950، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: نشر اختران.
ثانی‌نژاد، غلامرضا(1373). ریشه‌یابی تهاجم عراق به ایران، بررسی‌های نظامی، 4(14)، 1-23.
جانستون، آرجی؛ تیلور، پیتر و واتز، مایکل(1383). جغرافیای تحول جهانی، ترجمه نسرین نوریان، تهران: دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران.
خان احمدی، اسماعیل و خودسیانی، مصطفی(1400). بررسی نقش انگیزه بر مشارکت و حماسه آفرینی مردم در دفاع مقدس و تحقق اهداف جنگ. مطالعات دفاع مقدس، 7(2)، 119-144.
درّی نوگورانی، حسین(1382). تحلیل چندجانبه دینامیک اقتصاد دفاعی ج.ا.ا، تهران: ستاد کل نیروهای مسلح.
درّی نوگورانی، حسین(1392). اقتصاد دفاع در دوران جدید، تهران: انتشارات ساقی.
دژپسند، فرهاد و رئوفی، حمیدرضا(1387). اقتصاد ایران در دوران جنگ تحمیلی، مرکز اسناد دفاع‌مقدس، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
دژپسند، فرهاد و رئوفی، حمیدرضا(1387). اقتصاد ایران در دوران جنگ تحمیلی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
رزاقی، ابراهیم(1376). آشنایی با اقتصاد ایران، تهران: نشر نی.
روزنامه کیهان، 3/6/1365، به نقل از اقتصاد ایران.
زرقانی، سید هادی(1400). بررسی و تبیین راهبردهای دفاعی حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) در دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 7(3)، 33-68.
سبحانی فر، علی(1400). ارائه الگو دفاع نرم سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر گفتمان امام خامنه ای(مدظله العالی). مطالعات دفاع مقدس، 7(3)، 69-89.
عظیمی، حسین(1380). تحلیل شرایط و سیاست‌های اقتصادی در دورة جنگ ایران و عراق، مطالعات دفاعی و امنیتی، 7(27)، 1-32.
مومر، برنارد(1386). نفت و حاکمیت ملی، ترجمة علیرضا حمیدی یونسی، تهران: مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی.
مهرابی‌نژاد، حسن(1388). کارکردهای اقتصاد رانتی و تأثیر آن بر روند جنگ ایران و عراق، نگین ایران، 8(30)، 65-76.
میرترابی، سعید(1388). بررسی مقایسه‌ای چارچوب‌های تحلیلی و روش‌شناختی مطالعات نفت و سیاست، پژوهش سیاست نظری، 3(6)، 161-186.
میرترابی، سعید؛ سمیعی، مهرانگیز و ربیعی، اسماعیل(1390). تبیین نقش نفت در تحولات آغاز، استمرار و پایان جنگ ایران و عراق، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 3(8)، 21-49.
هریس، کوان(1398). انقلاب اجتماعی؛ سیاست و دولت رفاه در ایران، ترجمه محمدرضا فدایی، تهران: انتشارات شیرازه.
Alnasrawi, Abbas (1994), “The Economy of Iraq: Oil, Wars, Destruction of Development and Prospects, 1950 -2010”, Westport, CT, Greenwood Press.
Amirahmadi, Hooshang (1990), “Revolution and Economic Transition: The Iranian Experience”, Albany: State University of New York.
Billon, Philippe le (1985), “Fuelling War: Natural Resource and Armed Conflicts”, Oxford University Press.
Bromley, Simon (2005), “The United States and the Control of World Oil”, Government and Opposition, Vol. 40, No 2.
Chubin, Shahram and Charles Tripp (1988), “Iran and Iraq at War”, I. B. Tauris.
Chubin, Shahram, (1989), “The Last Phase of the Iran-Iraq War: From Stalemate to Ceasefire”, Third World Quarterly, Vol. 1, No. 2, April.
El -Sayed El-Shazly, Nadia (1998), “The Gulf Tanker War: Iran and Iraq's Maritime Sword's Play”, Macmillan.
Fitzgerald, Valpy (2000), “The International Political Economy of Conflict in Poor Countries in War and Underdevelopment”, Oxford: Oxford University Press.
Hoagland, Eric (1989) “The Islamic Republic at War and Peace”, Middle East Report, January.
Kurzman, Charles (2013), “Death Tolls of the Iran-Iraq War”, Available Online at: https://kurzman.unc.edu/death-tolls-of-the-iran-iraq-war/.
Mahdavy, Hossein (1989), “The Patterns and Problems of Economic Development in Rentier States: The Case of Iran”, London: Oxford University Press.
Shariati, Shahroz & Masoud Ghaffari (2019), “The Iran-Iraq War: Geopolitical Economy of the Conflict”, Geopolitics Quarterly, Vol. 14, No 4, winter, pp. 46-61. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,374 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,956 |
||