آمار
| تعداد نشریات | 18 |
| تعداد شماره‌ها | 423 |
| تعداد مقالات | 2,882 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,967,269 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,761,223 |
مقاله پژوهشی: مدل امنیتی مناطق شکننده ژئوپلیتیکی مورد مطالعه منطقه خلیج فارس | ||
| مطالعات دفاعی استراتژیک | ||
| دوره 21، شماره 92، تیر 1402، صفحه 161-186 اصل مقاله (875.52 K) | ||
| نویسندگان | ||
| علی فاطمی نسب* 1؛ محمدرضا کمالی2؛ حسن خوزین3 | ||
| 1دکترای علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی | ||
| 2استادیار علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی | ||
| 3دکتری امنیت ملی دانشگاه عالی دفاع ملی | ||
| چکیده | ||
| خلیجفارس ازمنظری کلی منطقه‌ای راهبردی وجهانی است که دربرگیرنده هشت کشور بوده وبه دلیل حساسیتجغرافیایی وداشتن ذخایرعظیم نفت وگازوتنگه ژئواستراتژیک هرمز درکانون توجه قدرت‌های‌جهانی‌می‌باشد. کشورهای این‌حوزه‌به دلیل هم‌جواری با پهنه آبی وسهیم بودن در مسائل آن وداشتن اشتراکات جغرافیایی‌فراوان تشکیل یک "منطقه ژئوپلیتیکی"را می‌دهند،که ویژگی انرژیک این‌منطقه سبب مداخله بازیگران متعدد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و شکل‌گیری ترتیبات امنیتی‌خاصی شده،که همه کشورهای منطقه را در بر نمی‌گیرد واین امرسبب تقابل کشورهای منطقه و تهدیدهای امنیتی شده‌است.با توجه به غلبه عوامل واگرا برهمگرا سوال تحقیق این است که چه مدل امنیتی برای این منطقه میتوان‌ترسیم نمود؟روش‌تحقیق توصیفی-تحلیلی‌وموردی زمینه‌ای‌با رویکرد آمیخته می‌باشد.حجم نمونه آماری 70 نفربه‌صورت‌تمام شماروهدفمندبوده وبرای‌روایی‌ازابزاراندازه‌گیری محتوایی(صوری ومنطقی)وپایائی‌ازروش آلفای کرونباخ درهرسه مرحله استفاده‌شده‌است.چارچوب نظری تحقیق براساس نظریه همکاری‌وهمگرایی منطقه‌ای،نظریه مجموعه‌امنیتی منطقه‌ای ونظریه تکامل مناطق ژئوپلیتیکی می‌باشد.برای اعتبارسنجی مدل،با استفاده ازمعادلات ساختاری‌تفسیری(SEM) ،روابط‌پیچیده میان عناصراین مدل،ازطریق همبستگی بین مؤلفه‌ها(متغیرهای آشکار)وابعاد(متغیرهای‌مکنون)تعیین‌وسرانجام‌مدل بااستفاده‌ازنرم‌افزاراسمارت پی.ال.اس اجراگردیده وتوسط‌محقق تفسیر گردید. رنهایت شش بُعد، پنجاه‌ونه مؤلفه مؤثر بر مدل امنیت منطقه خلیجفارس با تأکید برعوامل‌ژئوپلیتیک احصاء گردید.شایان‌ذکر است از بین شش عامل ژئوپلیتیکی، بعد طبیعی(فیزیکی) بیشترین همگرایی وبعد نظامی کمترین همگرایی را در امنیت جمعی خلیجفارس دارند. اولویت‌بندی ابعاد ژئوپلیتیکی که در ایجاد امنیت‌در منطقه خلیجفارس مؤثر می‌باشند عبارتند از:عوامل اقتصادی، عوامل انسانی، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل‌سیاسی (داخلی و بینالمللی) عوامل طبیعی(فیزیکی)، و عوامل نظامی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عوامل همگرا؛ عوامل واگرا عوامل ژئوپلیتیک؛ امنیت؛ خلیج فارس | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع:
- احمدی پور، زهرا و قادری حاجت، مصطفی و مختاری هشی حسین، (1389)، تحلیل ژئوپلیتیکی فرصت‌ها و چالشهای همگرایی در منطقه غرب آسیا، دو فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره اول.
- احمدی پور، زهرا و قادری حاجت، مصطفی، (1389)، تبیین ژئوپلیتیکی شکل‌گیری سازمان‌های منطقه‌ای آسیای مرکزی و خزر با محوریت ایران، مجموعه مقالات دومین همایش بازنگری روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی، مشهد دانشگاه فردوسی.
-آشوری ،داریوش(1385) ،دانشنامه سیاسی ،تهران ،نشر مروارید.
- بیک بیلندی، علی‌اصغر، (1395)رساله دکتری با عنوان تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی
- بیک بیلندی، علی اصغر (1395) تأثیر عوامل ژئوپلیتیک سیاسی حوزه دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع، فصلنامه شماره 65 ، مطالعات دفاعی استراتژیک
- جمالی، حسین. (1385). تاریخ و اصول روابط بینالمللی، چاپ پنجم، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
- حافظ نیا، محمدرضا، (1385)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران: سمت.
- حافظ نیا، محمدرضا، (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
- حافظ‌نیا، محمدرضا، (1388)، مبانی ژئوپلیتیکی نقش‌آفرینی ایران در خلیجفارس، مجموعه مقالات چهاردمین همایش خلیج فارس، تهران، مؤسسه جغرافیایی.
- رشید، غلامعلی و همکاران، (1386)، الگوی نظام طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیک، تهران، فصلنامه شماره 2 ژئوپلیتیک.
- روشنی، رضا (1397) تحلیل ژئوپلیتیک روابط ایران با چین و تاثیر آن بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران، رساله دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- زمانی، ابوالفضل، زمانی،محسن(1396)، واکاوی عوامل و زمینه‌های همگرایی در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس، فصلنامه علمی – پژوهشی مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس،شماره 12
- سازمند، بهاره و جوکار مهدی (1395).، مجموعه امنیتی منطقه ای، پویش‌ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج فارس، فصلنامه علمی پژوهشی ژئوپلیتیک، تابستان، شماره 42
- سیف زاده، سیف زاده، حسین، (1384)، نظریهها و تئوریهای مختلف در روابط بینالمللی؛ مناسبات و کارآمدی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
-شاملو رضا،فرجی راد عبدالرضا(1399) واکاوی علائق مشترک و چالشهای ژئوپلیتیکی مؤثر برروابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای جنوب خلیجفارس، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک،شماره 82،زمستان ،صفحات 403 تا 428.
-عباس پورباغابری،عباس وخواجوئی راوری، محمد حسن(1394)بررسی امکان‌سنجی ایجاد همگرایی امنیتی در حوزه‌ی ژئوپلیتیک خلیجفارس ازمنظر رئالیسم ساختاری،فصلنامه سیاست
دفاعی، تابستان شماره 91.
-عبداله خانی، علی،(1389)، نظریه های امنیت، تهران، مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرارمعاصر.
- عبداله خانی،علی(1383). نظریه‌های امنیت: مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی تهران:انتشارات مؤسسه مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
- قوام، سید عبدالعلی، (1384).، روابط بین الملل: نظریه ها و رویکردها، تهران سمت.
- قوام، عبدالعلی(1380).، اصول سیاست خارجی و روابط بین الملل، انتشارات سمت، تهران.
- مرادیان،محسن (1396 ) مبانی نظری امنیت ،انتشارات تهران، دانشکده علوم و فنون فارابی.
- مشیرزاده، حمیرا (1386). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل. تهران:سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
-نجاتی‌فرد، علی، (1393)، رساله دکتری، نقش عوامل ژئوپلیتیک کشور عمان در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملّی.
- یاری، احسان وعبدعلیپور،وحید(1395)،تحلیل چرایی ناکامی کشورهای عربی منطقه خلیجفارس در حل‌وفصل اختلافات ارضی و مرزی فی‌مابین، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، دوره 26، شماره 103، پاییز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 234 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |
||