دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سامانه رتبه بندی نشریات علمی
سامانه همایش ها
سامانه جامع رسانه‌های کشور
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
مرکز ملی شاپا

 آمار

تعداد نشریات18
تعداد شماره‌ها433
تعداد مقالات2,983
تعداد مشاهده مقاله2,164,907
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,883,867
کارگر, بهمن, تندرو, حمیدرضا, نوری فرد, عباسعلی, غنی, مهدی. (1403). مقاله پژوهشی: چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 22(97), 187-207.
بهمن کارگر; حمیدرضا تندرو; عباسعلی نوری فرد; مهدی غنی. "مقاله پژوهشی: چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس". سامانه مدیریت نشریات علمی, 22, 97, 1403, 187-207.
کارگر, بهمن, تندرو, حمیدرضا, نوری فرد, عباسعلی, غنی, مهدی. (1403). 'مقاله پژوهشی: چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس', سامانه مدیریت نشریات علمی, 22(97), pp. 187-207.
کارگر, بهمن, تندرو, حمیدرضا, نوری فرد, عباسعلی, غنی, مهدی. مقاله پژوهشی: چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 22(97): 187-207.

مقاله پژوهشی: چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس

مطالعات دفاعی استراتژیک
دوره 22، شماره 97، مهر 1403، صفحه 187-207    اصل مقاله (569.34 K)
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
بهمن کارگر1؛ حمیدرضا تندرو* 2؛ عباسعلی نوری فرد2؛ مهدی غنی2
1دانشیار دانشگاه علوم انتظامی امین
2دانشجوی دکتری رشته مطالعات راهبردی دفاع مقدس دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
یکی از عوامل مهم تنش و منازعه میان واحدهای سیاسی، جغرافیا و ژئوپلیتیک است. کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی خود در منطقه جنوب غرب آسیا همواره مورد توجه و طمع کشورهای ابرقدرت بوده که وقوع جنگ هشت ساله نیز حاکی از همین موقعیت است. نظر به این جایگاه و موقعیت، بی شک درگیری­های سیاسی و بین المللی و وقوع جنگ نظامی مجدداً متصور خواهد بود. این پژوهش با هدف شناسایی، تبیین و اولویت­بندی مهم‏ترین چالش‏های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس در پی یافتن پاسخ سئوال؛ چالش­های ژئوپلیتیکی ایران در دوران دفاع مقدس کدامند؟ بوده است. نوع تحقیق بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی  و به صورت کمی و کیفی (آمیخته) انجام شده است. رتبه‏بندی گزینه­ها با روش‏ تصمیم‏گیری چندشاخصه صورت گرفته و برای وزن‏دهی به شاخص‏ها، از شیوه فرآیند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. با بررسی پیشینه‏ها و مدارک موجود، چالش‏های متعدد ژئوپلیتیکی کشور شناسایی گردیده و با مصاحبه با صاحب نظران، تعداد 10 چالش مؤثر تعیین و در ادامه یک پرسشنامه محقق­ساخته به منظور اولویت­بندی و تبیین موثرترین عوامل چالشی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP طراحی و با نظر خواهی از صاحب‏نظران و خبرگان فن تکمیل گردید. بنا به یافته­های به دست آمده، مشخص گردید که چالش­های ژئوپلیتیکی ایران در جنگ تحمیلی در سه سطح ملی از قبیل: (عوامل سرزمینی و قلمرویی، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، سیاسی، ژئواستراتژی و نظامی)، سطح منطقه­ای وبین­المللی از قبیل: (عوامل سرزمینی، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، سیاسی، ژئواستراتژی و نظامی) قابل تقسیم و بررسی است.
کلیدواژه‌ها
چالش؛ چالش‌های ژئوپلیتیکی؛ ژئوپلیتیک؛ دفاع مقدس
مراجع
فهرست منابع:

  • فرمایشات حضرت امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در دیدار جمعی از شعرای آئینی، 1390
الف- منابع فارسی

  • ادیب مقدم، آرشین (1388)، سیاست بین­المللی در خلیج فارس، تبارشناسی فرهنگی، ترجمه داود غرایاق زندی، تهران، شیرازه.
  • امیری، علی و مستجابی سرهنگی، حمید (1393)، مقاله نقش متغیرهای ژئوپلیتیکی در چالش­های مرزی ایران و عراق، فصلنامه علوم و فنون مرزی، دوره 3، شماره 10
  • جعفری ولدانی، اصغر (1399)، چالش­ها و منازعات در خاورمیانه، چاپ سوم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
  • حافظ­نیا، محمدرضا (1379)، "مقاله تعریفی نو از ژئوپلیتیک"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 58، پاییز و زمستان 1379
  • حافظ­نیا، محمدرضا (1390)، "مقاله نقش عوامل ژئوپلیتیکی طبیعی در تدوین راهبرد دفاعی ج.ا.ا در مقابل تهدیدات نظامی آمریکا از مبدا سرزمینی عراق"، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال چهاردهم، شماره66، زمستان 1395.
  • حافظ­نیا، محمدرضا و ربیعی، حسین (1392)، خلیج­فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات سمت
  • حافظ­نیا و همکاران (1399)، "مقاله واکاوی علائق مشترک و چالش­های ژئوپلیتیکی موثر بر روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای جنوب خلیج فارس"، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، سال هجدهم، شماره 82، زمستان 1399.
  • حافظ­نیا، محمدرضا (1401)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ چهارم، ص 58-57، انتشارات پاپلی.
  • حسن­پور، حمید (1401)، طرح راهبردی ارتقاء وزن ژئوپلتیکی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر خلیج­فارس و دریای عمان، رساله دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • زین­العابدین، یوسف و کارساز، انام (1389)، جایگاه موقعیت جغرافیایی در نظریه­های ژئوپلیتیک، جغرافیای انسانی، 3، 45-55
  • سعیدزاده، محمدرضا (1389)، نقش هیدروپلیتیکی رودخانه­های مرزی در چگونگی روابط کشورهای ایران و عراق، تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
  • سلامی، حسن (1376)، علل به وجود آورنده جنگ عراق علیه ایران، تهران: تدوین دفتر بررسی­های سیاسی انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و نظام بین­الملل
  • سلیمانی سوادکوهی، شاهرخ (1397)، ژئوپلیتیک ایران عاملی برای توسعه قدرت ملی و تهدیدی مستمر در طول تاریخ، انتشارات دافوس آجا.
  • شاملو، رضا (1399)، رساله دکتری با عنوان تحلیل ژئوپلیتیکی روابط کشورهای جنوب خلیج­فارس و جمهوری اسلامی ایران و راهبردهای دفاعی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • طاهری، مسعود؛ حیدری، غلامحسین و عزتی، عزت­الله (1397)، تحلیل معادلات قدرت جهانی در بستر ژئوکالچر، پژوهش­ نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 163
  • عزتی، عزت­الله، (1397)، ژئوپلیتیک، چاپ سیزدهم، تهران: سمت
  • علایی، حسین (1395)، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق، تهران: انتشارات مرز و بوم.
  • علایی، حسین (1401)، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق،جلد اول، چاپ دوم، ص 169-162، تهران، انتشارات مرز و بوم.
  • فاضلی­نیا، نفیسه (1385)، "مقاله ژئوپلیتیک شیعه و مسئله امنیت ملی ایران"، نشریه شیعه شناسی، دوره 4، شماره 13، سال 1385
  • قربانی­نژاد و همکاران (1393)، "مقاله بررسی مفهوم منازعه در نظریه­های روابط بین­الملل و ژئوپلیتیک"، فصلنامه راهبرد، سال 23، شماره 70.
  • متقی، ابراهیم (1389)، نظام دوقطبی و جنگ ایران و عراق: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
  • مجتهدزاده، پیروز (1391)، جغرافیای سیاسی و سیاست چغرافیایی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
  • مجتهد­زاده، پیروز (1381)، روزنامه اطلاعات ص 12.
  • میرحیدر، دره ( 1389)، "مقاله مفهوم مقیاس جغرافیایی و اهمیت آن در جغرافیای سیاسی پست مدرن"، نشریه ژئوپلیتیک، دوره6، شماره1، سال 1389
  • میرحیدر، دره (1377)، "مقاله ژئوپلیتیک؛ ارائه تعریفی جدیدی"، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 51، زمستان 1377
  • نامی، محمد حسن (1389)، جغرافیای مرز با تأکید بر مرزهای ایران، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
  • نجاتی­منفرد، علی­رضا (1397)، شناخت محیط ژئوپلیتیکی (مطالعه موردی عمان و ایران)، تهران، چاپ روزنه، دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • نوذری، فضل­الله، (1396)، تأثیر عوامل طبیعی و انسانی کشورهای حوزه دریای عمان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، دانشگاه عالی دفاع ملی، سال پانزدهم، شماره67، صص 349-374
  • ویسی، هادی (1386)، پژوهش چالش­های ژئوپلیتیکی ایران در منطقه خلیج فارس،نشریه رشد آموزش جغرافیا، شماره 79، تابستان 1386
  • هاشمی، سید مصطفی (1396)، تبیین و مطالعه تطبیقی کد ژئوپلتیکی ایران و عراق، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
  • هاگت، پیتر (1392)، جغرافیا ترکیبی نو، جلد اول و دوم، چاپ 12، تهران: انتشارات سمت.
ب – منابع انگلیسی

  • .Collins, John (1998). Military Geography: For Professionals and the Public. Washington, DC: Nationai Defense University Press.
  • Tosh Das, Shiva. (1986), Geo- Strategies, New Delhi: Kitab Mahal.
  • H0mer Dixon, Thomas F. (1999), Environmental, Scarcity and Violence, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 270
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 318