آمار
| تعداد نشریات | 18 |
| تعداد شماره‌ها | 436 |
| تعداد مقالات | 3,008 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,187,629 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,896,999 |
جمهوریت به مثابه امکان: جایگاه نظم جمهوری در الگوی حکمرانی متعالی از دیدگاه امام خمینی(ره) | ||
| فصلنامه علمی حکمرانی متعالی | ||
| دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 20، خرداد 1404، صفحه 37-57 اصل مقاله (468.01 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| عباس عمادی* 1؛ رضا استوار2 | ||
| 1استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد، علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| امام خمینی(ره) پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت آرمانی و مطلوب خود را با شاخصه‌هایی ترسیم کرده است که با هیچ‌یک از نظام‌های سیاسی نوین ازجمله جمهوری مطابقت کامل ندارد و حتی آشکارا، برخی ویژگی‌های جمهوریت را نفی می‌کند. با این حال، با پیروزی انقلاب اسلامی شکل و قالب جمهوری را برای تحقق محتوای حکومت اسلامی پیشنهاد می‌دهد. هدف این مقاله واکاوی دلایل مطرح‌شدن جمهوریت در الگوی حکمرانی متعالی از دیدگاه امام خمینی(ره) است. پرسش اصلی این است که چرا ایشان از بین امکان‌های گوناگون، نظم جمهوری را به‌عنوان شکل حکومت اسلامی پذیرفتند. این پژوهش از نوع پژوهش‌های نظری و بنیادی است و با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. داده‌های پژوهش به روش کتابخانه‌ای ـ اسنادی و با مراجعه به بیانات امام خمینی(ره) و اسناد انقلاب اسلامی فراهم شده و در چارچوب «منطق درونی نظریه‌های سیاسی» که توسط توماس اسپریگنز ارائه شده است، تحلیل و بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد پذیرش جمهوریت در الگوی حکمرانی متعالی امام خمینی(ره) نه به دلیل برخی عناوین ثانویه یا دگرگونی در اندیشه سیاسی ایشان، بلکه بر اساس مؤلفه‌های واقع‌نگری و با در نظر گرفتن قابلیت‌های عینی و نظری نظم جمهوری، ملاحظه برخی محدودیت‌ها مانند نبود تجربه حکمرانی و در دسترس نبودن الگوی مناسب برای تحقق حکومت اسلامی و توجه به ضرورت‌هایی همچون لزوم اجرای شریعت و اولویت محتوا بر شکل حکومت صورت پذیرفته است؛ بنابراین در ارائه الگوی متعالی حکمرانی، امام خمینی(ره) نه واقع‌گرا یا عملگرای سیاسی است، نه آرمان‌گرای خیال‌پرداز؛ بلکه با توجه به قابلیت‌ها، امکانات، ضرورت‌ها و اولویت‌ها که لازمه نظریه‌پردازی واقع‌بینانه است، نظم جمهوری را به‌عنوان قدر مقدور حکمرانی متعالی معرفی کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام خمینی (ره)؛ جمهوریت؛ واقع‌نگری؛ اندیشه سیاسی؛ حکمرانی متعالی | ||
| مراجع | ||
|
اسپریگنز، توماس (1397). فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، چاپ چهاردهم، تهران: آگه.
امام خمینی، روحالله (1393). صحیفه امام، چاپ ششم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح الله (1376). ولایت فقیه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
امام خمینی، روح الله (بی تا). کشف اسرار، بی‌جا: بی‌نا.
امین، سیدمحسن (1380). تاریخچه جمهوریخواهی در ایران، اطلاعات سیاسی اقتصادی، 3 و 4(16): 86 ـ 95.
آبراهامیان، یرواند (1399). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گلمحمدی و ابراهیم فتاحی، چاپ بیست و نهم، تهران: نشر نی.
چیتفروش، سجاد (1395). زمینه‌های اجتماعی ـ سیاسی شکلگیری مفهوم جمهوریت در فقه سیاسی معاصر ایران، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
حائری، مهدی (1395). حکمت و حکومت، لندن: انتشارات شادی.
حجتی کرمانی، محمدجواد (1389). در حاشیه سنت و تجدد( گسستگی‌ها و پیوستگی‌ها)، تهران: انتشارات اطلاعات.
حسینی بهشتی، محمد (1394). مبانی نظری قانون اساسی، تهران: روزنه.
حسینی بهشتی، محمد (1391). حزب جمهوری اسلامی، گفتارها، گفتگوها. نوشتارها، چاپ دوم، تهران: روزنه.
حسینی زاده، محمدعلی (1386). اسلام سیاسی در ایرن، قم: دانشگاه مفید.
حسینی زاده، محمدعلی و شفیعی اردستانی، رضا (1394). جمهوری به مثابه سکولاریسم؛ بررسی چرایی مخالفت روحانیت با جمهوری از مشروطه تا انقلاب اسلامی، فصلنامه علوم سیاسی، 70(18): 137 ـ 167.
حلاج، حسن (1335). تاریخ تحولات سیاسی ایران در دوره معاصر، تهران: انتشارات جعفری.
الطوسی، محمد بن حسن (1390). النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
الشریف، مرتضی (1363). الرسائل، جلد دوم، قم: دارالقرآن الکریم.
صالحی، سیدجواد (1381). گفتمان جمهوریت و جایگاه آن در اندیشه سیاسی معاصر شیعه، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
عمادی، عباس و قاسمی (1403). شرط «رضایت اکثریت» در تشکیل حکومت و استمرار آن از دیدگاه امام خمینی(ره)، فصلنامه متین، 26(102): 25 ـ 48.
فراتی، عبدالوهاب (1393). روحانیت و تجدد با تأکید بر جریان‌های فکری ـ سیاسی حوزه علمیه قم، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
فیرحی، داود (1384). نظام سیاسی و دولت در اسلام، چاپ سوم، تهران: سمت.
فوزی، یحیی ( 1384)، اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، تهران: نشر معارف.
قادری، حاتم (1388). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران، چاپ دهم، تهران: سمت.
کدیور، محسن (1378). حکومت ولایی، تهران: نشر نی.
کرمانی، ناظم الاسلام (1361). تاریخ بیداری ایرانیان، چاپ دوم، به اهتمام علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: آگاه ـ نوین.
کورزمن، چارلز (1400). ناگهان انقلاب، چاپ دوم، ترجمه رامین کریمیان، تهران: نی.
مطهری، مرتضی (1387). آینده انقلاب اسلامی، چاپ بیست و نهم، قم: صدرا.
منتظری، حسینعلی (1388). انتقاد از خود، قم: بی جا.
میرموسوی، علی (1384). اسلام، سنت و دولت مدرن، تهران: نشر نی.
نائینی، محمدحسین (1377). تنبیه الامه و تنزیه المله، تهران: انتشار.
نصری، قدیر (1382). جایگاه و مفهوم روش در مکتب واقع‌گرایی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 22 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 64 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 48 |
||