آمار
| تعداد نشریات | 16 |
| تعداد شماره‌ها | 369 |
| تعداد مقالات | 2,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 1,295,279 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,173,530 |
مطالعه هیدروپلیتیک رودخانه اترک با تاکید بر مناسبات جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان از سال 2000 تا 2018 | ||
| مطالعات دفاعی استراتژیک | ||
| دوره 18، شماره 82، دی 1399، صفحه 383-404 اصل مقاله (649.65 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسن نامی* 1؛ منصور خمری2؛ علی بیژنی1 | ||
| 1گروه جغرافیا ، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران | ||
| 2دانشجوی دوره دکتری جغرافیا سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز | ||
| چکیده | ||
| بررسی و شناخت سطوح و ابعاد مختلف ریشه منازعات و مناقشات بین دولتهای همسایه، همواره از اهمیت بسیار برخوردار بوده، که رودخانههای بینالمللی و مرزی از مهمترین عوامل منازعه آفرین است. موقعیت هیدروپلیتیکی و ژئوپلیتیکی رودخانه اترک و قرار گرفتن آن در دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکمنستان اهمیت ویژه به روابط سیاسی – اقتصادی دو کشور داده است که خود زمینهساز همکاری و منازعه را فراهم می سازد. نوع تحقیق حاضر کاربردی-توسعهای است. هدف از این تحقیق که به روش توصیفی – تحلیلی گردآوری شده است، تبیین عوامل موثر بر هیدروپلیتیک رودخانه اترک است.جامعه آماری پژوهش کلیه کارشناسان و مدیران ارشد استانی و اساتید دانشگاهها، مسلط بر مباحث هیدورپلیتیک رودخانه اترک میباشند. روششناسی پژوهش حاضر، استفاده از تحلیل مسیر در کنار مطالعات کتابخانهای و میدانی اهم از مصاحبه و پرسشنامه است. ایران و ترکمنستان کشورهایی کم آب و دارای اقلیم بیابانیاند، که صد در صد منابع آبی ترکمنستان نیز از کشورهای همسایه همچون ایران تامین میشود. برداشت بی رویه آب توسط ترکمنستان و نداشتن رژیم حقوقی مناسب یک چالش جدی در روابط بین دو کشور است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به کمبود بارش سالیان اخیر در ایران و ترکمنستان و نیازهای آبی این دو کشور، رودخانه مرزی اترک میتواند باعث چالشهای سیاسی بین آن دو شود. از طرفی روابط ترکمنستان با امریکا می تواند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز موثر باشد. در واقع هیدروپلیتیک رودخانه مرزی اترک، از موارد موثر بر سیاستگذاری روابط میان آنها می باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هیدروپلیتیک؛ ژئوپلتیک؛ ژئواکونومی؛ منازعه و همکاری؛ رودخانه اترک | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع: الف- منابع فارسی - اولیویه، روآ ، گستره ژئوپلیتیکی آسیای مرکزی، 1387 ، مجله سیاست دفاعی، سال نهم، شماره 30 - بوالوردی، مجید، بررسی روابط دوجانبه ایران و ترکمنستان، مجله: مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز » زمستان 1385 - شماره 56 از 91 تا 106. - پارسا، پیام، آب های فرامرزی و مدیریت بحران، 1382، مشهد، نگار. - جعفری، عباس. گیتاشناسی ایران. رودها و رودنامة ایران، جلد 2، چاپ 2، 1379، تهران: گیتاشناسی. - میانآبادی، حجت؛ امینی؛ اعظم،1398، درهم تنیدگی آب، سیاست و محیطزیست در حوضه آبریز دجله و فرات، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال پانزدهم، شماره دوم، تابستان 98، صص 86-54. - حافظ نیا، محمدرضا، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، 1385، مشهد، پاپلی یزدی. - حافظنیا، محمدرضا؛ مجتهدزاده،پیروز؛ علیزاده، جعفر،1385، مدرس علوم انسانی برنامهریزی و آمایش فضا، شماره 2، پیاپی 45. - خالدی، حسین؛ میرزایی، محمد علی؛ پیر دشتی، حسن؛ صمد زاده ،1393، بررسی نقش رودخانه های مرزی در روابط ایران و عراق (مورد مطالعه: اروند رود)، علوم و فنون مرزی،شماره10، ص 82-53. - دوئرتی، جیمز و فالتزگراف، رابرت، نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل،1367، ترجمه علی‌رضا طیب و وحید بزرگی، جلد اول، چاپ دوم، تهران، قومس. - دیانت، محسن؛ درج، حمید؛ قادری، ابراهیم، 1398، تاثیر هیدروپلیتیک زاب کوچک بر روابط سیاسی ایران و اقلیم کردستان عراق، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، س 9، ش 2، تابستان 98، صص 158-131. - زرقانی، زهرا و صالح آبادی، مصطفی، هیدروپلیتیک و چالش های همگرایی در منطقه شرق ایران، 1392، جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، سال چهارم، شماره 11، پاییز. - سارلی، اراز محمد، ترکمنستان در تاریخ، 1373، تهران، امیرکبیر. - سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور. ج5: حوضه آبریز شرق ایران و قره‌قوم. چ1، ، 1384، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، - شیخ عطار، علی رضا، ریشه های رفتار سیاسی در آسیای مرکزی و قفقاز ، 1371، ترهان: انتشارات وزارت امور خارجه. - صادقی، رقیه، تحلیل ژئوپلیتیکی منطقه گلستان، 1381، دانشگاه آزاد اسلامی احد تهران مرکز، پایان نامه کارشناسی ارشد. - عزتی، عزت ا... و حمیدرضا، پاکنژاد، 1390، هیدروپلیتیک رودخانه مرزی اترک و تأثیر آن بر روابط ایران و ترکمنستان، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، مطالعات انسانی، سال ششم، شماره ۱۴. بهار. - کاویانی، مراد، مناسبات هیدروپلیتیک ایران و افغانستان، 1390، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، شماره 30. تابستان. - کاویانیراد و همکاران،1398، شناسایی و تحلیل متغیرها و شاخصهای موثر در اهمیت اهبردی هریرود برای ایران با رویکرد تحلیل تاثیرات متقابل( نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال نوزدهم، شماره 55، زمستان 98، صص 22-1. - کاویانیراد، مراد،1384، مناسبات هیدورپلیتیک ایران و افغانستان، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم،(2)، صص 2237-358. - کاویانیراد، مراد،1395، همسایهای که رودها را به روی ایران میبندد- سد سلما بر هریرود امنیت آبی خراسان را تهدید میکندف سایت شفقنا، تهران. - کتاب سبز ترکمنستان، 1386، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزرات امور خارجه - کریمیپور،یدا...، جغرافیا، نخست در خدمت صلح، 1389، تهران: نشر انتخاب. - گودرزی، مهناز(1392). ژئوپلیتیک انرژی دریای مازندران و اهمیت ایران، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، ش 5 - لوی، برنالد، جامعه شناسی، ترجمه ابوالفضل قاضی، 1993، تهران: میزان. - متقی، افشین؛کاویانیراد، مراد؛زرقانی، هادی؛ صدرانیا، حسن،1397، شناسایی و تحلیل عوامل موثر در مناسبات هیدروپلیتیک ایران و افغانستان در حوضه آبریز هریرود، دوفصلنامه مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دهم، شماره 34، بهار و تابستان 1397(صص 254-235). - مجتهدزاده، پیروز، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، 1381، تهران، سمت. - مجتهدزاده، پیروز، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، 1391، تهران، سمت. - مختاریهشی، حسین، تبیین مفهوم ژئواکونومی (اقتصاد ژئوپلیتیکی) و توصیه هایی برای ایران(1397)، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال چهاردهم، شماره 50 ، تابستان. - مرادیطادی، محمدرضا،1396، آب و سیاست: نگاهی به فراین سیاسی شدن آب، فصلنامه مطالعات میان رشتهای در علوم انسانی، دوره نهم، شماره چهارم، صص 90-71. - مرتضی دامن پاک جامی، دیپلماسی اقتصادی ایران در اسیای مرکزی، 1388، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی - مظفری، ابوالقاسم؛ حاجیحسینی، حمیدرضا؛ حاجیحسینی، محمدرضا،1398، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال پانزدهم، شماره اول، بهار 98، صص 145-118. - ملکی، عباس(1381)، مرزهای شمال شرقی ایران، از خزرتا سرخس، گزارش کنونی مرز های ایران، تهران: وزارت امورخارجه، - نامی، محمدحسن؛ محمدپور، علی،1389، بررسی هیدروپلیتیکی حوضههای غرب کشور(نمونه: زاب، سیروان و الوند) مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره چهاردهم، بهار و تابستان. ب – منابع انگلیسی ‒ Anceschi, Luca. Turkmenistan’s Foreign Policy: Positive Neutrality and the
‒ Consolidation of Turkmen Regime, London and New York, Routledge,2009.
‒ Bayulgen, Oksan. “Caspian Energy Wealth; Social Impacts and Implications
‒ for Regional Stability” In: A. E. Wooden, & C. H. Stefes, The Politics of Transition
‒ in Central Asia and the Caucasus, London and New York, Routledge, 2009.
‒ Roberts, John. “Pipeline Politics” In: S. Akiner, The caspian; Politics, Energy
‒ and Security, London and New York, Routledge, 2004.
‒ Olcott, Martha Brill. “International Gas Trade in Central Asia: Turkmenistan,
‒ Iran, Russia and Afghanistan”, Natural Gas and Geopolitics From 1970 to 2040,
‒ New York, Cambridge university press, 2006.
‒ Shaymergenov, Timur. “Geopolitics and Energy Diplomacy in Central Asia
‒ and the Caspian”, Central Asia and the Caucasus, No.5(41), 2006.
‒ Rai, Subash Prasad; Wolf, Aaron T.; Sharma, Nayan; & Tiwari, Harinarayan. (2017). Hydropolitics in Transboundary Water Conflict and Cooperation. In N. Sharma (ed.), (N. Sharma, ed.), River System Analysis and Management (pp. 353-368). Singapore: Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-10-1472-7_19.
‒ Waterbury, Jhon. (2017). Hydropolitics. Online.
‒ Martignago, Gabriele (2011). A comparative analysis of Sava, Tisza, Dniester transborder water river basin management agreement and cooperative policies and their impact on the enhancing of mutual understanding and the well being of people involved, Università degli studi di Trieste.
ج- سایت (ایراس، 15/12/1393). ترکمنستان و ساخت لوله ترانس خزر www.iraneurasia.ir - | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 602 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 849 |
||