آمار
| تعداد نشریات | 18 |
| تعداد شماره‌ها | 427 |
| تعداد مقالات | 2,924 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,084,079 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,835,567 |
مقاله پژوهشی:عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی مؤثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران در منطقۀ شمال شرق کشور | ||
| مطالعات دفاعی استراتژیک | ||
| مقاله 2، دوره 17، شماره 78، دی 1398، صفحه 35-62 اصل مقاله (1.05 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علی جهانشاهی* 1؛ سید‌یحیی رحیم صفوی2؛ مهدی کامکار3 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی | ||
| 2استاد، جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3استادیار، امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی | ||
| چکیده | ||
| < p>منطقه شمال‌شرق کشور که هم‌مرز با کشورهای افغانستان و ترکمنستان می‌باشد از منظر ابعاد مختلف ژئوپلیتیک و مسائل دفاعی – امنیتی به‌عنوان یک منطقه حساس محسوب می‌گردد، بطوریکه مقام معظم رهبری حضرت امام خامنهای(مدظله‌العالی) برقراری امنیت و تقویت آمادگی نظامی منطقه شمال‌شرق کشور را به‌طور ویژه مورد تأکید قرار داده‌اند. لیکن باوجود حساسیت ویژه منطقه شمال‌شرق کشور، این منطقه از منظر مطالعات ژئوپلیتیکی و راهبردی موردتوجه کافی قرار نگرفته که این امر می‌تواند موجب از دست رفتن بسیاری از فرصت‌ها و افزایش و نزدیکی تهدیدات علیه منافع ملی کشور در این حوزه گردد. لذا تحقیق حاضر می‌کوشد که منطقه شمال‌شرق کشور را از منظر اقتصادی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابعاد ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار دهد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی مؤثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران در منطقه استراتژیک شمال‌شرق کشور می‌باشد. این پژوهش ازلحاظ نوع تحقیق، کاربردی – توسعه‌ای است که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد کمی انجام پذیرفته است. به‌منظور رسیدن به هدف تحقیق از طریق پرسشنامه و به روش نمونه‌گیری تمام شمار از نقطه نظرات 60 نفر از خبرگان لشکری و کشوری و صاحب‌نظران در حوزه جغرافیای سیاسی، به‌ویژه ژئوپلیتیک و راهبرد دفاعی در سطح نیروهای مسلح و منطقه شمال شرق کشور استفاده گردید. نهایتاً، 27 عامل ژئوپلیتیکی اقتصادی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران در منطقۀ شمال شرق کشور شناسایی گردیدند که در قالب عوامل چهارگانه قوت و ضعف و بسترهای فرصت‌آفرین و تهدیدزا (10 عامل قوت و 8 عامل ضعف، 3 عامل فرصت، 6 عامل تهدید) برشماری گردیدند. از مهم‌ترین عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی احصاء شده می‌توان به عواملی مانند راه‌آهن سراسری شمال‌شرق به سواحل جنوب، به‌عنوان عامل قوت‌زا؛ پایین بودن ارزش پولی ج.ا.ا نسبت به کشورهای پیرامونی و سوءاستفاده اجتماعی – فرهنگی اتباع خارجی از آن در شهر مشهد مقدس، به‌عنوان عامل ضعف‌ساز؛ وجود منابع مشترک نفت و گاز ایران با ترکمنستان در دریای خزر، به‌عنوان عامل فرصت‌آفرین؛ و وابستگی کشور افغانستان به کمک‌های خارجی برای توسعه اقتصادی، به‌عنوان عامل تهدیدزا اشاره کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی؛ منطقۀ شمال شرق کشور؛ راهبردهای دفاعی | ||
| مراجع | ||
|
فهرست منابع الف- منابع فارسی - قرآن کریم، (1388)، ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، قم، انتشارات جمهوری. - امام خامنهای(مدظله‌العالی)، بیانات قابل‌دسترسی در سایت معظمله، www.khamenie.ir. - آیزنشتات، مایکل، (2011)، "فرهنگ راهبردی جمهوری اسلامی ایران"، مفاهیم عملیاتی و سیاست، مطالعات شرق میانه، آمریکا، دانشگاه، سپاه تفنگداران دریایی. - افشردی، محمدحسین، بوالحسنی، خسرو، (1393)،" تهدیدهای ژئوپلیتیکی مؤثر بر تدوین راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در قبال ترکیه"، مطالعات دفاعی و استراتژیک، شماره 55، صص 62-43. - استان‌شناسی خراسان جنوبی، (1394)، "سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش"، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. - استان‌شناسی خراسان شمالی، (1395)، "سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش"، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. - استان‌شناسی گلستان، (1394)، "سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش‌وپرورش"، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. - بیک بیلندی، علی‌اصغر، (1395)، رساله دکتری،"تأثیر عوامل ژئوپلیتیک دریای خزر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ا." تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. - تافته، گودرز، (1394)،" تبیینتأثیر عوامل ژئوپلیتیکی ترکمنستان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران"، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. - تقوی اصل، عطا، (1379)،" ژئوپلیتیک جدید ایران: از قزاقستان تا گرجستان، تهران"، وزارت امور خارجه. - حافظ نیا، محمدرضا، (1385)،" اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک"، مشهد: انتشارات پاپلی. - حافظ نیا، محمدرضا، رشید، غلامعلی، پرهیزگار، اکبر، افشردی، محمدحسین، (1386)، "علایق ژئوپلیتیک ایران در آسیای مرکزی و فرصت‌های پیش رو"، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال سوم، شماره سوم، 122-80. - رهنما، محمدرحیم، توانگر، معصومه، (1389)،" نقش شهرهای مرزی در فرآیند جهانی‌شدن و توسعه منطقه‌ای ایران مطالعه موردی شهرهای مرزی استان خراسان رضوی"، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره 3، :185-152. - سنایی، مهدی، (1386)، "همکاری منطقه‌ای در آسیای مرکزی و نقش ایران"، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش بین‌المللی آسیای مرکزی و قفقاز، سازمان همکاری شانگهای: فرصت‌های پیش رو، تهران، مرکز چاپ و نشر وزارت امور خارجه. - صفوی، سید یحیی و جلالی نسب، عبداله، (1395)، "جغرافیای امنیتی مرز ایران و افغانستان و پیامدهای امنیتی آن بر جمهوری اسلامی ایران"، تهران، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی. - گروه مطالعاتی امنیت، (1387) " تهدیدات قدرت ملی شاخصها و ابعاد" تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی. - مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، (1395)، "خراسان جنوبی در یک نگاه". - مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، (1395)، "خراسان رضوی در یک نگاه". - مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، (1395)، "خراسان شمالی در یک نگاه". - مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، (1395)،" گلستان در یک نگاه". - نوروزانی کوهستانی، شهرام، (1393)،"نقش عوامل ژئوپلیتیک افغانستان در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران"، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشکده دفاع. ب- منابع انگلیسی: - Garteustein – Ross, D., Trombly, D., and Borr, N. (2014). Role in Afghanistan. FDD Press.
ج- سایت‌ها: - www.scipost.com | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 525 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 683 |
||