تعداد نشریات | 17 |
تعداد شمارهها | 406 |
تعداد مقالات | 2,796 |
تعداد مشاهده مقاله | 1,727,993 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,571,878 |
مقاله پژوهشی: تأثیر عوامل ژئوپلیتیک (سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی) سواحل مکران در حوزه دریای عمان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران | ||
مطالعات دفاعی استراتژیک | ||
دوره 18، شماره 81، مهر 1399، صفحه 263-286 اصل مقاله (869.81 K) | ||
نویسنده | ||
فضلاله نوذری* | ||
استادیار علوم دفاعی راهبردی و دانشگاه جامع امام حسین | ||
چکیده | ||
حوزه دریای عمان و کشورهای پیرامونی آن مشتمل بر ایران، پاکستان، عمان و امارات متحده عربی که بهعنوان بخشی از حوزه ژئواستراتژیک اقیانوس هند محسوب میشود، یک محیط نسبتاً ناشناخته و مغفول در ابعاد مختلف ازجمله عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مرتبط با مسائل دفاعی است که در این راستا ضرورت اتخاذ راهبرد دفاعی در حوزهی دریای عمان برای کشور بهمنظور تأمین منافع ملی، اجتنابناپذیر است. از طرفی تدوین راهبرد دفاعی مطلوب نیز مستلزم شناخت دقیق عوامل ژئوپلیتیکی این حوزه بهویژه درزمینه عوامل ژئوپلیتیک مزبور و توجه به تأثیر آنها بر راهبرد دفاعی کشور و روابط با سایر بازیگران در این حوزه میباشد. بنابراین در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و بهصورت کاربردی پس از انجام مطالعات نظری و محیطشناسی سواحل جنوب شرق ایران و سواحل کشورهای حوزهی دریای عمان، عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مؤثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران شناسایی و در ادامه ضمن مشاوره با برخی از افراد خبره مرتبط با موضوع و اخذ نظر آنان، پرسشنامهای در قالب 19 سؤال بسته و یک سؤال باز تنظیم و طراحی گردید، سپس پرسشنامه تحقیق در بین افراد خبره و صاحبنظر جامعه نمونه آماری که 34 نفر برآورد گردیده بود بهصورت تمام شمار توزیع و پس از جمعآوری و اخذ نظر آنان با استفاده از روشهای کمی آماری، اقدام به تجزیهوتحلیل دادهها و نهایتاً نسبت به جمعبندی و ارزیابی سؤال تحقیق پرداختهشده است. در نتیجهگیری و در پاسخ به سؤال تحقیق، مؤثرترین عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی سواحل جنوب شرق کشور در حوزه دریای عمان که در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران تأثیر دارند، برحسب اولویت میانگین و وزن آنها در قالب 17 عامل مؤثر ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی تعیین گردیدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ژئوپلیتیک؛ عوامل ژئوپلیتیک؛ راهبرد دفاعی؛ حوزهی دریای عمان | ||
مراجع | ||
منابع: - افشار (سیستانی)، ایرج (1376)، "جغرافیای تاریخی دریای پارس"، انتشارات سوره، تهران - تقوی اصل، عطا (1387)، "ژئوپلیتیک جدید ایران: از قزاقستان تا گرجستان"، چاپ سوم، انتشارات وزارت امور خارجه، تهران - حافظ نیا، محمدرضا (1371)، "خلیجفارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز"، انتشارات سمت (چاپ و نشر علامه طباطبایی)، تهران - حافظنیا، محمدرضا (1381)، "جغرافیای سیاسی ایران"، انتشارات سمت، تهران - حافظ نیا، محمدرضا (1385)، "اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک"، انتشارات پاپلی، مشهد - حافظ نیا، محمدرضا، رشید، غلامعلی، پرهیزکار، اکبر، افشردی، محمدحسین (1386)، "الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی"، فصلنامهی بینالمللی ژئوپلیتیک (علمی- پژوهشی)، سال سوم، شمارهی دوم، تهران - دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی (1387)، "عمان"، انتشارات وزارت امور خارجه، تهران - رشید، غلامعلی (1386)، "نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعهی موردی؛ ایران نسبت به عراق)"، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران - سازمان اطلاعات سپاه (1389)، "برآورد تهدید امارات متحده عربی"، تهران - سازمان بنادر و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (1384)، "نقش بنادر ایران در منطقه و جهان در ده سال آینده"، تهران. - شکویی، حسین (1373)، "فلسفه جغرافیا"،چاپ هشتم، انتشارات گیتاشناسی - عبدی، عباس (1380)، "مهمترین مسائل امنیتی جمهوری اسلامی ایران"، مجموعه مقالات نگاهی به مسائل امنیتی ایران، پژوهشکده مطالعات راهبردی - عزتی، عزت اله (1380)، "ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم"، انتشارات سمت، تهران - فلاحزاده، محمدهادی (1385)، "آشنایی با کشورهای اسلامی (5) پاکستان"، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر، تهران - معاونت اطلاعات آجا (1382)، "برآورد اطلاعات راهبردی شماره 24 کشور امارات متحده عربی"، تهران - معاونت اطلاعات آجا (1388)، "برآورد اطلاعات راهبردی شماره 14 کشور سلطاننشین عمان"، تهران - معاونت اطلاعات آجا (1388)، "برآورد اطلاعات راهبردی شماره 30 کشور پاکستان"، تهران - معاونت اطلاعات سپاه (1384)، "امارات متحده عربی"، تهران - مرکز آمار ایران (دی 1388)، "سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385- نتایج کلی استان سیستان و بلوچستان"، امور بینالملل و روابط عمومی مرکز آمار، تهران - مرکز آمار ایران (اسفند 1388)، "سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385- نتایج کلی استان هرمزگان"، امور بینالملل و روابط عمومی مرکز آمار، تهران - نامی، محمدحسن (1388)، "جغرافیای کشور پاکستان با تأکید بر ایالت بلوچستان"، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران - نوذری، فضلاله، (1391)، "تعیین عوامل ژئوپلیتیک حوزه دریای عمان و تأثیر آن بر تدوین راهبرد دفاعی – امنیتی جمهوری اسلامی ایران"، رساله دکتری علوم دفاعی راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 494 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 506 |