تعداد نشریات | 17 |
تعداد شمارهها | 392 |
تعداد مقالات | 2,697 |
تعداد مشاهده مقاله | 1,524,858 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,352,592 |
معرفی عوامل ژئوپلیتیک طبیعی مؤثر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در حوزۀ خلیجفارس | ||
راهبرد دفاعی | ||
دوره 19، شماره 1 - شماره پیاپی 73، فروردین 1400، صفحه 69-98 اصل مقاله (1.1 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
نویسنده | ||
رضا شاملو* | ||
دکترای مدیریت راهبردی نظامی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی | ||
چکیده | ||
امروزه کشورهای دنیا تلاش میکنند با بهرهگیری از عوامل ژئوپلیتیکی نسبت به اتخاذ راهبردهای مناسب در راستای منافع ملّی خود اقدام نمایند. منطقه خلیج فارس و کشورهای پیرامونی آن یکی از مناطق حساس و راهبردی دنیا است که بهدلیل ارزش های ارتباطی، ژئواکونومیکی، ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این تحقیق با عنوان «عوامل ژئوپلیتیک طبیعی مؤثر بر راهبردهای دفاعی ج.ا.ایران در حوزه خلیج فارس» سعی شده است این عوامل، از دریچه عامل طبیعی ژئوپلیتیک مورد بررسی قرار گیرد. نوع این تحقیق، توسعهای و شیوه گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز کتابخانهای و اسنادی است و با بهرهگیری از روش توصیفی- تحلیلی پس از انجام مطالعات نظری و محیطشناسی ژئوپلیتیک تلاش گردیده تا این عوامل طبیعی شناسایی و نسبت به تأیید و تعیین نقش عوامل آنها (در قالب بسترهای فرصتآفرین، تهدید زا، قوت و ضعف) اقدام گردد. در همین رابطه پرسشنامههای مربوطه طراحی گردیده و بین جامعه آماری 40 نفری به صورت تمامشمار توزیع و با استفاده روشهای تجزیهوتحلیل آمار توصیفی و استنباطی و نرمافزار SPSS به جمعبندی و ارزیابی سؤالات تحقیق پرداخته شده است. در نهایت با بهرهگیری از آزمون فریدمن، تعداد 20 عامل احصاء که « موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جمهوری اسلامی ایران» و « عمق راهبردی مناسب جمهوری اسلامی ایران » و « طول و نوع سواحل کشورهای حوزه خلیجفارس» بهعنوان مهمترین عوامل طبیعی ژئوپلیتیک مؤثر بر راهبردهای فاعی ج.ا.ایران در حوزه خلیج-فارس رتبهبندی گردیدند. | ||
کلیدواژهها | ||
ژئوپلیتیک؛ عوامل ژئوپلیتیکی طبیعی؛ راهبرد دفاعی؛ خلیجفارس؛ ج.ا.ایران | ||
مراجع | ||
الف. منابع فارسی 1. اصغریثانی، حسین (1392)، ارزیابی قدرت نرم قطر؛ کتاب آبی، تهران: مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار. 2. افضلی، رسول، میرزاده کوهشاهی، هدی، (1393) پیامدهای راهبردی تغییر رژیم و برقراری دموکراسی در بحرین، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال 16، شمارۀ اول. 3. بختیاری، محمد، (1385) جغرافیای نظامی ایران، تهران: انتشارات آجا. 4. بیکبیلندی، علیاصغر، (1395) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. 5. جمالی، علی، (1387) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل جغرافیای طبیعی خلیجفارس بر دفاع دریایی جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر تهدید آمریکا)، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. 6. حافظنیا، محمدرضا، رشید، غلامعلی، پرهیزکار، اکبر، افشردی، محمدحسین، (1386) الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی، فصلنامۀ بینالمللی ژئوپلیتیک، سال سوم، شمارۀ دوم. 7. حافظنیا، محمدرضا، (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی. 8. دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، (1390) کتاب سبز کویت، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه. 9. رجبی، سعید، احمدزاده، ایرج، (1397) تبیین ژئوپلیتیک الگوی رقابتی روابط ایران و قطر، فصلنامۀ جغرافیا و روابط انسانی، دورۀ 1، شمارۀ 3. 10. رشید، غلامعلی، (1386)، رسالۀ دکتری: نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعۀ موردی؛ ایران نسبت به عراق)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. 11. رشید، غلامعلی، (1389) جزوۀ درسی ژئوپلیتیک، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. 12. زواری، عبدالحمید، (1390) جایگاه انقلاب بحرین در معادلات منطقهای و فرامنطقهای، قابلدسترسی در: http:/www.irtt.ir/articles/regional_studies/post 13. سازمان اطلاعات سپاه، (1392) کتاب پایه امارات متحدۀ عربی، تهران: ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی 14. سیفافجهای، معصومه، (1381) کتاب سبز بحرین، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه. 15. صفوی، سیدیحیی، (1380) مقدمهای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد دوم، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. 16. صفوی، سیدیحیی، (1381) مقدمهای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد سوم، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. 17. صفوی، سیدیحیی، (1387) وحدت جهان اسلام چشمانداز آینده، تهران: نشر شکیب. 18. صفوی، سیدیحیی، (1393) جهان اسلام، شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا، تهران: امیرکبیر. 19. فرجیراد، عبدالرضا، هاشمی، سیدمصطفی، (1394) نقش نظامهای سیاسی نامتجانس حوزه خلیجفارس در بیثباتسازی امنیت منطقه، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال بیست ودوم، شمارۀ 82. 20. فرجیراد، عبدالرضا، حیاتمقدم، امیر، سرور، رحیم، (1395) عوامل ژئوپلیتیکی اقتصادی و سیاسی مؤثر بر راهبرد دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، در مقابل تهدیدهای فرامنطقهای از مبدأ سرزمینی عراق، فصلنامۀمطالعات بینرشتهای دانش راهبردی، سال هفتم، شمارۀ 26. 21. قنبریجهرمی، حسین، (1394) رسالۀ دکتری: تدوین راهبردهای دفاع از جزایر ج.ا.ایران در خلیجفارس متناسب با تهدیدات ناهمطراز، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. 22. کمالی، رضا، (1393) رسالۀ دکتری: تأثیر عوامل ژئوپلیتیک عربستان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملّی. 23. گروه محققین، (1399) مطالعۀ گروهی: شناخت بحرانهای ژئوپلیتیک جهان اسلام در منطقۀ غرب آسیا و تأثیر آن بر تدوین راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران، (مطالعات گروهی دانشجویان دورۀ دوم پژوهشمحور علوم دفاعی راهبردی)، تهران: دانشکدۀ دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی. 24. عالیشاهی، عبدالرضا، مسعودنیا، حسین، فروزان، یونس، (1396) بررسی روابط سیاسی قطر و عربستان سعودی؛ از تبیین همگرایی تا گسست سیاسی (از بیداری اسلامی تا بحران قطع روابط سیاسی در ژوئن 2017)، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دورۀ 7، شمارۀ 24. 25. عزتی، عزتالله، (1378) جغرافیای سیاسی جهان اسلام، قم: واحد تدوین کتب درسی. 26. عزتی، عزتالله، (1380) ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران: سمت. 27. عزتی، عزتالله، (1382) ژئوپلیتیک، تهران: سمت. 28. محمدی، شکرالله، فتوحی، جمیله، (1390) جغرافیای کشورهای جهان؛ کویت، تهران: سازمان جغرافیایی. 29. مجتهدزاده، پیروز، (1386) کشورها و مرزها در منطقۀ ژئوپلیتیک خلیجفارس، ترجمۀ حمیدرضا ملکمحمدی نوری، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه. 30. میرحیدر، درّه، (1375) مبانی جغرافیای سیاسی، تهران: سمت. 31. میررضوی، فیروزه، احمدی لفورکی، بهزاد، (1383) راهنمای منطقه و کشورهای حوزه خلیجفارس، تهران: مؤسسۀ فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر. 32. نامی، محمدحسن، شامی قرچهلو، ابوالفضل، (1390) بحرین، تهران: مرکز آموزشی پژوهشی شهیدصیاد شیرازی. 33. نوذری، فضلالله، (1391) رسالۀ دکتری: تعیین عوامل ژئوپلیتیک حوزۀ دریای عمان و تأثیر آن بر تدوین راهبرد دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی. 34. واعظی، محمود، (1385) تحولات سازمان شانگهای و عضویت ایران، فصلنامۀ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دورة چهارم، شمارۀ 53. 35. یوسفی، غلامحسین، (1396) ایران- عمان؛ اندازه مناسبات، فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هجدهم، شمارۀ 3، پیاپی 71.
ب. منابع انگلیسی 1. Cohen, saul.b. (1994) geopolitics in the new world era.chapter 2 form reordering the world,edited by: George j.demko & William B.world.usa: westviwe press.
2. Colins gray, (1997) The Geopolitics of Nuclearera, New york.
3. Shahin, Suzan M. Salem, Mohammed A. (2015) The Challenges of Water Scarcity and the Future of Food Security in the United Arab Emirates (UAE), Natural Resources and Conservation, Vol. 3, No.1.
4. Dargin, Justin, (2007), Qatar Natural Gas: The Foreign-Policy Driver, Middle East Policy, Vol. XIV, No. 3.
5. Jareer, Elass. Amy Myers Jaffe. Keily Miller, (2013), The Gulf Cooperation Council Natural Gas Conundrum, Geopolitics Drive Shortages amid Plenty, Baker III Institute for Public Policyrice University, London. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 687 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 580 |