دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
سامانه رتبه بندی نشریات علمی
سامانه همایش ها
سامانه جامع رسانه‌های کشور
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
مرکز ملی شاپا

 آمار

تعداد نشریات18
تعداد شماره‌ها447
تعداد مقالات3,088
تعداد مشاهده مقاله2,385,016
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,067,412
اقبالی, کاظم, رشید, غلامعلی, پورشاسب, عبدالعلی, رفیعی, محسن, صامتی, مسعود. (1400). بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 19(85), 247-270.
کاظم اقبالی; غلامعلی رشید; عبدالعلی پورشاسب; محسن رفیعی; مسعود صامتی. "بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 19, 85, 1400, 247-270.
اقبالی, کاظم, رشید, غلامعلی, پورشاسب, عبدالعلی, رفیعی, محسن, صامتی, مسعود. (1400). 'بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 19(85), pp. 247-270.
اقبالی, کاظم, رشید, غلامعلی, پورشاسب, عبدالعلی, رفیعی, محسن, صامتی, مسعود. بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 19(85): 247-270.

بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی

مطالعات دفاعی استراتژیک
دوره 19، شماره 85، مهر 1400، صفحه 247-270    اصل مقاله (960.38 K)
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
کاظم اقبالی* 1؛ غلامعلی رشید2؛ عبدالعلی پورشاسب3؛ محسن رفیعی4؛ مسعود صامتی1
1دانشجوی دکتری علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی
2دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه عالی دفاع ملی
3دانشیار علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی
4دانشجوی دکتری امنیت سایبری دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
غافلگیری به دلیل اهمیت فراوان آن یکی از اصول مهم صحنه‌ جنگ به شمار می‌رود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، قدرت اعتقادی و تفکر اسلام پایه در نگاه به جهان و نظام حکومتی این پدیده، باعث احساس خطر جدی رژیم‌های استعماری و استبدادی گردید تا آنجا که برای مقابله با این حرکت سیاسی مردمی، همه گونه برنامه براندازانه و خرابکارانه موردتوجه قرار گرفت. یکی از این اقدامات؛ حمله ددمنشانه عراق و تحمیل جنگ تمام‌عیار علیه جمهوری اسلامی ایران بود. با توجه به واقعیت جنگ و خسارات و صدمات آن، این مقاله به دنبال پاسخ عالمانه به این سؤال اصلی است: که "آیا ج.ا.ایران در آغاز حمله عراق دچار غافلگیری شد؟" در صورت تأیید غافلگیری ج.ا ایران در شروع جنگ تحمیلی، سؤالات فرعی مطرح می‌گردد: 1- علل و عوامل غافلگیری ایران در شروع جنگ چه بود‌ه‌اند؟
2- راه‌کارهای پیشگیری از غافلگیری نظامی- امنیتی از منظر ساختار، رفتار و زمینه در آینده کدام‌اند؟
این پژوهش در زمره تحقیقات کاربردی توسعه‌ای بوده و از ترکیب داده‌های کمی و کیفی شامل مصاحبه و پرسشنامه باز و بسته استفاده‌شده و روش تحقیق آن آمیخته (توصیفی – تحلیلی) است. قلمرو این پژوهش ازلحاظ زمانی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون و ازلحاظ مکانی حوزه قلمرو نفوذ انقلاب اسلامی و ازلحاظ موضوعی ارائه راهکار پیشگیری از غافلگیری نظامی امنیتی است. به‌منظور پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش، ضمن مطالعه اسناد بالادستی،9 مؤلفه و 60 گویه در حوزه غافلگیری احصاء گردید و در قالب سه پرسشنامه و برگزاری هیئت‌های اندیشه‌ورز نظرات خبرگان امر اخذ گردید و معین شد که جمهوری اسلامی ایران در ابتدای جنگ دچار غافلگیری در سطح راهبردی شده است. در ادامه علل و عوامل غافلگیری موردبررسی قرارگرفته به روش AHP رتبه‌بندی و درنهایت برای رفع ضعف‌ها و علل غافلگیری، راهکارهای ساختاری، رفتاری و زمینه‌ای برمبنای مدل سه‌شاخه‌ای ارائه‌شده است.
کلیدواژه‌ها
جنگ تحمیلی؛ ‌غافلگیری نظامی امنیتی؛ پیشگیری
مراجع
فهرست منابع

  • "قرآن کریم"، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، (1373)، نشر دارالقرآن الکریم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، قم 
  • امام خمینی (رحمت ا... علیه)، "صحیفه نور"، تهران، دفتر حفظ و نشر آثار امام (رحمت ا... علیه).
  • امام خامنه‌ای (مدظله­العالی)، "مجموعه بیانات"، قابل‌دسترسی در:Khamenei.ir
الف- منابع فارسی:

  • حسن‌لو، خسرو (1393)، "تدوین نظریه دفاع هوشمند در نظام دفاعی ج.ا.ایران"، رساله دکتری، دانشگاه عالی دفاع ملی
  • دهخدا، علی‌اکبر (1390)، "لغت‌نامه (فرهنگ متوسط)"، انتشارات دانشگاه تهران
  • رستمی، محمود (1386)، "فرهنگ واژه‌های نظامی"، تهران، انتشارات ایران سبز
  • رشید، غلامعلی (1383)، "دفاعی: بازدارندگی و تهدیدات فرا روی ج.ا.ایران"، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، پاییز، شماره 20، صص 30-7
  • کالینز، جان. ­ام، (1383)، "استراتژی بزرگ- اصول و رویه­ها"، تهران، چاپ سوم، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه
  • کردزمن، آنتونی و واگنر، آبراهام‌آر (1391)، "درس‌های جنگ مدرن: جنگ ایران و عراق"، ترجمه حسین یکتا، انتشارات مرز و بوم، چاپ اول، تهران
  • کریمی، حمید (1391)، "تبیین الگوی بازدارندگی همه­جانبه دفاعی ج.ا.ا. در مقابل تهدیدات ناهمطراز"، رساله دکتری، دانشگاه عالی دفاع ملی
  • گزیده اسناد عملیات والفجر ۸ (۱۳۸۱)، "غافلگیری دشمن در عملیات والفجر 8"، فصلنامه نگین ایران، دوره 1، شماره 3، زمستان، صص 148-146
  • مراد پیری، هادی (1389)، "تبیین عوامل مؤثر در انتخاب صحنه­های عملیات در طول دفاع مقدس و کاربرد آن در جنگ آینده"، رساله دکتری، دانشگاه عالی دفاع ملی
  • میرزایی اهرنجانی، حسن (1381)، "طرح تفصیلی گسترش افقی نو در شناخت و آسیب‌شناسی سازمان‌های عمومی و دولتی ایران (آب منطقه‌ای غرب)"، مرکز پژوهش‌های کاربردی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
  • والتر، لاکوئر (1381)، "جهان اسرار: کاربرد و حدود اطلاعات"، مترجم معاونت پژوهشی دانشکده اطلاعات، تهران
  • ‏ویلی، بارتون (1389)، "فریب و غافلگیری در جنگ"، مترجمین: داود رمضانی تکلیمی و بهزاد ناجی، تهران، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی
ب- منابع انگلیسی:

  • Davis, Eric (2005). Memories of state: politics, history, and collective identity in modern Iraq. London: University of California Press. ISBN ISBN 0-520-23545-2
  • Fayazmanesh, Sasan (2008). The United States and Iran: sanctions, wars and the policy of dual containment. New York: Taylor & Francis. ISBN 0-415-77396-2
  • Lee Wai Keong, Christopher (1998). "Strategic Surprise". Journal of Singapore Armed Forces, Journal V24 N3, Jul-Sep 1998
  • Krishnadas, Devadas (2005). "Imagining Surprise: Locating the Casuality of Strategic Surprise". The Fletcher School, Tufts University.
  • Rajaee, Farhang (1993). The Iran-Iraq war: the politics of aggression. Gainesville: The University of Florida. ISBN 0-8130-1176-0
  • Saskia M. Gieling, “IRAQ vii. IRAN-IRAQ WAR,” Encyclopaedia Iranica, Online Edition,December 15, 2006, available at http://www.iranicaonline.org/articles/iraq-vii-iran-iraq-war
  • Schwartz, Peter and Randall, Dough (2007). "Ahead of the Curve: Anticipating Strategic Surprise", Blindeside: How To Anticipate Forcing Events and Wild Cards in Global Politics. Brookings Institution Press.
  • Silianos Vidalis and Andrew Blyth, Understanding and Developing a Threat Assessment Methodology. School of Computing, University of Glamorgan.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,177
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,850