تعداد نشریات | 17 |
تعداد شمارهها | 375 |
تعداد مقالات | 2,590 |
تعداد مشاهده مقاله | 1,382,300 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,243,960 |
درآمدی بر ضرورت آیندهپژوهی اسلامی و توجه به سطوح آن با تمرکز بر نهج البلاغه | ||
فصلنامه آینده پژوهی راهبردی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 خرداد 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
امیر رضاقلی* | ||
دانشجوی دکتری دانشکده علوم و معارف نهجالبلاغه، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران | ||
چکیده | ||
آیندهپژوهی در جایگاه دانشی نوپدید به موضوع آینده جوامع می پردازد. این دانش در پی شناسایی، ابداع، ارائه، آزمون و ارزیابی آیندههای ممکن و محتمل است تا بر پایه ارزشهای جامعه، آینده مرجّح را انتخاب و برای پیریزی ساخت مطلوبترین آینده، کمک کند. آیندهپژوهی اسلامی نیز همین آرمان را بر محور آموزههای اسلامی دنبال میکند. متون اسلامی به ویژه کتابهایی چون قرآنکریم و نهجالبلاغه از انواع آینده مطلوب و نامطلوب سخن گفته و آن را به عنوان آینده مرجّح تفصیلاً معرفی و شیوه دستیابی به آینده مطلوب و پرهیز از آینده نامطلوب را بیان نموده است. در نوشتار ذیل که به روش اسنادی و تحلیل-توصیفی نگاشته شده، آینده از منظر نهجالبلاغه مورد توجه بوده است. آینده در نهجالبلاغه، به دو گونه آینده محتوم (قطعی) و آینده غیرمحتوم (غیرقطعی) تقسیم میشود. آینده محتوم شامل رستاخیز، رجعت و بازگشت نیکان و ظهور منجی شده و از عهده تصرّف، برنامهریزی و اختیار انسان ها و جوامع خارج است؛ اما نمیتوان آن را از دانش آیندهپژوهی بیرون دانست؛ زیرا افراد و جوامع در شیوه رویارویی با آینده های محتوم، مختار هستند و برنامهریزی معطوف به چگونگی رسیدن به آینده های محتومِ مطلوب جزئی از این دانش خواهد بود. آینده های غیرمحتوم که خود به دو گونه آینده های غیرمحتومِ غیبی و آینده های غیرمحتومِ عقلانی-عقلائی تقسیم میگردد، سخن از آیندههایی دارد که با تصرّف، اختیار و برنامهریزی انسان ساخته میشود و تردیدی در شمولیت دانش آیندهپژوهی نسبت به آن نیست. امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه به همه گونه آینده های فوق اشاره داشتهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
آیندهپژوهی؛ نهج البلاغه؛ سطوح آیندهپژوهی؛ آینده محتوم؛ آینده غیرمحتوم | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 116 |