2دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
چکیده
امروزه قرارگیری جمهوری اسلامی ایران در هندسة قدرت و نقش‌آفرینی در سطوح منطقهای و فرامنطقهای توجه بسیاری از بازیگران فراملی را به خود جلب کرده است تا آنان با ایجاد تهدید مانع از نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران در تحولات جهانی شوند. روش پژوهش در این مقاله، روش آمیخته (کمی- کیفی) می‌باشد. در این پژوهش به‌منظور توصیف و تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری spss استفاده شده است. همچنین تحقیق حاضر، از لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد و ماهیت پژوهش حاضر اکتشافی است. هدف پژوهش حاضر شناسایی تهدیدات دفاعی – امنیتی فرامنطقهای جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. جامعة آماری پژوهش حاضر دانشگاهیان، مسئولین لشگری و کشوری می‌باشد که 100 نفر از آنان از طریق نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شده‌اند. سؤال تحقیق حاضر، تهدیدات دفاعی – امنیتی فرامنطقهای جمهوری اسلامی ایران کدامند و کدام یک بیشترین تأثیر را دارد. بر پایه نتایج تحقیق، تهدیدهای دفاعی- امنیتی با میانگین رتبه 92/5 بیشترین اهمیت را دارد. سپس تهدیدهای اقتصادی با میانگین رتبه 15/44 در جایگاه دوم قرار دارد. تهدیدهای سیاسی با میانگین رتبه 4 در جایگاه سوم قرار دارد و تهدیدهای فرهنگی – اجتماعی با میانگین رتبه 65/3 در جایگاه چهارم قرار دارد. تهدیدهای زیست محیطی با میانگین رتبه 28/2 و تهدیدهای حوزه‌های جغرافیایی با میانگین رتبة 01/1 به ترتیب جایگاه 5 و 6 را به خود اختصاص داده‌اند.
اصغریان جدی، احمد (1386). الزامات معمارانه در پدافند غیرعامل پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
اکبرنژاد، ابوالقاسم؛ چشک، کریم (1399). «اولویتبندی مؤلفههای اثرگذار بر سیاست دفاعی–امنیتی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 18 (80)، 206-189.
بهادریان، رستم (1399). «تهدیدشناسی دفاعی–امنیتی فرامنطقهای جمهوری اسلامی ایران»،نمای راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه دفاع ملی، گروه ژئوپلیتیک پژوهشکده امنیت ملی، 18 (303).
پژوهشکده امنیت ملی (1399). تهدیدشناسی دفاعی–امنیتی جهوری اسلامی ایران. تهران: نمای راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه دفاع ملی.
پورشاسب، عبدالعلی؛ حیدری، کیومرث (1399). «تبیین ریشههای تهدیدات ناهمطراز جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 18 (82)، 450-429.
حسینخانی، نورالله (۱۳۹۲). مبانی نظری اندیشه‌های دفاعی امام خامنهای(مدظله العالی). تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
دانش‌آشتیانی، محمدباقر؛ رستمی، علی (1395). «تحلیلی بر دکترین نظامی-دفاعی مقام معظم فرماندهی کل قوا در محیط ملی و بینالمللی»، فصلنامه علوم و فنون نظامی، 12 (36)، 27-5.
ساوه‌درودی، مصطفی (1400). «گام دوم انقلاب در دو حرکت (شناخت تهدیدات امنیتی، مقابله با تهدیدات امنیتی)»، مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، 11 (42)، 426-221.
طاهری‌مهر، احسان (1391). تأثیر همکاری سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و شورای همکاری خلیج فارس بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات منطقهای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
مروی‌نام، محمدرضا؛ عابدی، یونس؛ بوالحسنی، خسرو (1401)، «پایش محیطی پیشران‌ها و روندهای مؤثر بر تهدیدات آینده از منظر دفاع دانش‌بنیان»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 20 (87)، 135-158.
عقیلی، سید وحید؛ مصطفوی، فرحناز (1392). «ماهیت تهدید نرم، ابعاد و ویژگیها»، دانشنامه حقوق سیاست، 9 (19)، 25-42.
کلاهچیان، محمود (1384)، «الگوی طراحی استراتژی ملی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، مجموعه مقالات همایش ملی مطالعات استراتژی در جمهوری اسلامی ایران، تهران.
کوشا، حسین؛ نوذری، فضل‌الله (1400). «تبیین اصول رهنامه راهبردی نظامی–امنیتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 19 (85)، 271-294.
لطیفیان، سعیده (1390). «پندار از تهدید و سیاستهای امنیتی ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ روابط خارجی، 3 (1)، 175-207.
مقیمی، ابراهیم (1389). «گونهشناسی تهدیدهای امنیتی ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ آفاق امنیت، 3 (8)، 5-28.
نورازد، عبدالناصر (1399). «تهدیدهای روزافزون امنیتی و ضرورت تدوین دکترین دفاعی»، رزنامه هشت صبح، قابل دسترسی در: https://8am.media/fa/growing-security-threats-and-the-need-to-formulate-a-defense-doctrine/.
نوروزی، محمدتقی (1385). فرهنگ دفاعی– امنیتی. تهران: نشر سینا.
ب- انگلیسی
Doyle, M. W. (1997). Ways of war and Peace: Realism. Liberalism.
Rousseau, D. L.; Garcia-Retamero, Rocio (2007). “Identity, Power, and Threat Perception: A Cross-National Experimental Study”, Journal of Conflict Resolution, 51 (5), 744-771, available at: https://doi.org/10.1177/0022002707304813.
Takeyh, Ray (2006). Hidden Iran: Paradox and Power in the Islamic Republic. New York: Times Book.
Brauch, H. G. (2011). Concepts of Security Threats, Challenges, Vulnerabilities and Risks, Coping with Global Environmental Change, Disasters and Security.Hexagon Series on Human and Environmental Security and Peace, Springer, Berlin, Heidelberg.
